Meble z historią

Mało kto zdaje sobie sprawę, że meble, tak wszechobecne w współczesnych wnętrzach, nie towarzyszą ludzkości od początku. Tak długo dopóki polowanie stanowiło podstawowe źródło pożywienia, ludzie zmuszeni byli do ciągłych zmian swego położenia, podążając za wędrującymi s...

Mało kto zdaje sobie sprawę, że meble, tak wszechobecne w współczesnych wnętrzach, nie towarzyszą ludzkości od początku. Tak długo dopóki polowanie stanowiło podstawowe źródło pożywienia, ludzie zmuszeni byli do ciągłych zmian swego położenia, podążając za wędrującymi stadami zwierzyny: bizonów, bawołów, jaków czy reniferów. W tych czasach ludzie bądź też nie posiadali domów w ogóle, bądź podróżowali rozbijając przenośne schronienia jak namioty czy wigwamy. Częstokroć budowali też nietrwałe domostwa z gałęzi lub mat, pozostawiając je każdorazowo gdy zmuszeni byli do wędrówki. W takiej sytuacji meble, z natury ciężkie i nieporęczne, nie były praktycznym wynalazkiem. Stoły, krzesła czy szafy mogły stanowić jednie przeszkodę w koniecznej do życia wędrówce. Równie niepraktycznym rozwiązaniem były meble dla już wyżej rozwiniętych ludów koczowniczych, pasących bydło na coraz to nowych pastwiskach. Dopiero wynalezienie rolnictwa i stacjonarnej hodowli bydła, sprawiło że, ludzie rozpoczeli życie osiadłe i zaczeli budować stałe domostwa, dające im schronienie przed kaprysami pogody. W takich warunkach mogły powstać pierwsze meble, które z początkowo prymitywnych belek, kłód, kamieni i mat przeobraziły się w czasie w wysublimowane, praktyczne i stałe elementy wystroju domów, a nawet okazałe dzieła sztuki, stanowiące kosztowną ozdobę co możniejszych członków społeczności. W takiej postaci jaką dziś znamy, meble powstały zapewne najpóźniej w VII tysiącleciu p.n.e. na Bliskim Wschodzie, kiedy to rozwój organizacji i handlu zapoczątkował powstawanie większych ośrodków miejskich. Ze źródeł archeologicznych wiemy np. że już na początku II tysiąclecia p.n.e. w Babilonie, w posagach i spadkach powszechnie znajdowały się, oprócz zwierząt hodowlanych, niewolników, biżuterii, ubrań i materiałów także ceramika i znane współcześnie meble: stoły, krzesła, skrzynie, łóżka, kufry, a nawet pierwowzory dzisiejszych biurek i meble kuchenne.

Wiele o meblach starożytnych dowiadujemy się, dzięki egipskiemu zwyczajowi grzebania wraz z ciałami ludzi, także sprzętów użytku codziennego. W egipskich grobowcach, archeolodzy napotkali olbrzymią liczbę mebli o różnorodnych kształtach i wielorakim przeznaczeniu. Już wtedy meble stanowiły nie tylko element użytkowy lecz również zdobniczy, będący wyrazem statusu społecznego i zamożności ich właścicieli. Tak więc meble zwykłych obywateli Egiptu były pomimo dużej funkcjonalności i dopasowania do potrzeb człowieka raczej prostej budowy i wzornictwa, meble zaś możnych były wyrafinowane, wykwintne, szczodrze zdobione, wykonane z importowanego z terenów Libanu drewna cedrowego, drewna palmowego lub hebanu. Częstokroć meble ówczesnych elit wykonywane były też z kości słoniowej, srebra, malowane i kryte polichromią, a nawet złocone. W tym okresie meble przystosowane były już na tyle dobrze do funkcji i charakteru ludzkiego ciała, że z powodzeniem mogłyby być wykorzystane również w dzisiejszych mieszkaniach.

W okresie starożytnej Grecji i Rzymu, meble również stanowiły nieodłączny element życia, w okresie tym meblarstwo nie rozwinęło się już jednak znacząco, stając się kolejną, stabilną gałęzią ówczesnej gospodarki. Z Grecji i Rzymu nie zachowało się do obecnych czasów jednak wiele mebli, które budowane z drewna, uległy zniszczeniu w wilgotnym i ciepłym klimacie morza śródziemnego. Wiedzę o umeblowaniu czerpać możemy natomiast obficie ze źródeł pisanych, których wiele zachowało się po dzień dzisiejszy oraz ceramiki ozdobnej i użytkowej na której meble stanowią częste tło dla wizerunków ludzi i zwierząt.

Upadek cesarstwa Rzymskiego najechanego przez azjatyckie ludy koczownicze i barbarzyńskie plemiona europy nie spowodował, pomimo zamętu i chaosu ogarniającego na wieki Europę, śmierci kultury antycznej, która w dużej części przejęta została przez najeźdźców i po dziś dzień stanowi podwaliny europejskiej kultury zachodu. Wraz z przejęciem rzymskiej kultury, nauki i sztuki przez przybyszów, nastąpiło przejęcie osiągnięć również w sztuce meblarskiej. Po dziś dzień europejczycy a wraz z nimi niemal cały świat, produkują meble których idee i wzornictwo zapoczątkowano tysiące lat temu.

Meble, które od tysiącleci towarzyszą człowiekowi w jego domowym a z czasem także zawodowym życiu, przeżyły, pomimo swej zachowawczości, wiele większych bądź mniejszych etapów rozwoju. Od średniowiecza po czasy współczesne poszczególne regiony i kraje świata projektowały i zdobiły meble w unikalny sposób, tworząc niezliczoną liczbę styli, będących dziś obiektem zainteresowania historii sztuki i współczesnych firm meblarskich, czerpiących często inspiracje z minionych wieków. Obecnie meble, choć nie zmieniają się zasadniczo od dawna, wciąż są dostosowywane zarówno funkcjonalnością jak i wzornictwem, a dzięki rozwojowi nauki lepiej dopasowują się do ludzkich potrzeb, produkowane są taniej, a nowe materiały pozwalają na osiągnięcie niespotykanej dotąd wytrzymałości i designu.

Artykuł pochodzi z serwisu Artelis